Kurumsal Karbon Ayak İzi Hesaplama

Kurumsal Karbon Ayak İzi Nedir?

Kurumsal karbon ayak izi, bir şirketin faaliyetleri sonucu atmosfere saldığı toplam sera gazı emisyonlarını ölçer. Bu hesaplama, şirketin enerji tüketiminden tedarik zincirine, atık yönetiminden ulaşıma kadar geniş bir yelpazedeki faaliyetlerini kapsar. Kurumsal karbon ayak izini hesaplamak, şirketlerin çevresel etkilerini anlamalarına, bu etkiyi azaltmaya yönelik stratejiler geliştirmelerine ve sürdürülebilirlik hedeflerini belirlemelerine olanak tanır. Bu şekilde firmalar kurumsal karbon ayak izlerini görerek regülasyonlara uygun raporlamalar yapıp aynı doğrultuda aksiyonlar alarak maddi yükümlülüklerden kaçınabilirler.

Kurumsal Karbon Ayak İzi Nasıl Hesaplanır?

Kurumsal karbon ayak izi hesaplama karmaşık bir işlemdir. Bu yüzden hesaplama yapmak isteyen firmalar, hesaplamalar için genelde 3. parti kuruluşlardan hizmet alırlar. Lakin bu hesaplamaların nasıl çalıştığına bakacak olursak bu süreci temelde 5 adımda inceleyebiliriz.

1. Kapsam Belirleme

Şirketler karbon ayak izini hesaplamadan önce hesaplamaya dahil edecekleri emisyon kaynaklarını belirlemelidir. Bunun için öncelikle firmalar önce hangi birimlerin veya tesislerin hesaplamaya dahil edileceğini belirlemelidir.

Daha sonra ise yapılacak hesaplamaların kapsamları belirlenir. Bu kapsamlar:

• Kapsam 1 (Doğrudan Emisyonlar): Şirketlerin tesislerinde ürettiği doğrudan emisyonlardır. Şirketlerin tesislerinde veya araçlarında yaktığı fosil yakıtlarla ortaya çıkan emisyonlar bu kapsamda incelenir.

• Kapsam 2 (Dolaylı Enerji Emisyonları): Şirketlerin tükettiği enerjilerden oluşan emisyonlardır. Elektrik gibi satın alınan herhangi bir enerjinin üretiminde ortaya çıkan emisyonları içerir.

• Kapsam 3 (Operasyonel Emisyonlar): Firmaların tedarik zinciri, iş seyahatleri, atık yönetimi gibi süreçleriyle ortaya çıkan emisyonları kapsar. Veri toplaması ve beraberinde çok geniş bir yelpazeyi içine aldığından hesaplaması en zor kapsamdır.

2. Veri Toplama

Karbon ayak izi hesaplamalarını yapmadan önce en önemli aşama veri toplama aşamasıdır. Bu karmaşık ve vakit alan hesaplamaları yaparken yanlışlık olmasını önlemek ve sınıflandırılmış verilerle hesaplamaları kolaylaştırmak için çok önemli bir adımdır. Bu adımda enerji tüketimi, lojistik verileri, atık ve su yönetimi, yakıt tüketimi gibi hesaplamalar için zorunlu verilerin güvenilir ve kategorilendirilmiş şekilde listelenmesi gerekir.

3. Emisyon Faktörleri İle Hesaplama

Sonrasında toplanan veriler emisyon çarpanlarıyla çarpılarak karbon salınımı hesaplanır. Emisyon faktörleri tüketilen yakıtları CO2 eşleniğine çeviren sayısal çarpanlardır. Formülü basitçe anlatacak olursak:

Karbon Ayak İzi = Yakıt Tüketimi x Emisyon Faktörü

Emisyon faktörleri ulusal veya uluslararası kaynaklardan alınabilir. Hangi kaynağı kullanacağınıza hesaplamaları beyan edeceğiniz kuruma veya kişilere göre karar verebilirsiniz. Örnek vermek gerekirse IPCC (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli) veya EPA (Çevre Koruma Ajansı) gibi kuruluşlardan bu faktörler alınabilir.

Farklı sera gazları farklı boyutta iklim etkilerine sahiptir. Bu yüzden hesaplamalar yapıldıktan sonra ortak bir dil kullanımı açısından CO2 eşdeğerine çevirilir. Örnek vermek gerekirse metan(CH4) CO2’den 25 kat daha güçlü bir sera gazıdır. Bu CO2 eşdeğer çevirimini yaparken salınan her sera gazı küresel ısınma potansiyeliyle (GWP) çarpılarak eşdeğer birimi elde edilir.

4. Raporlama ve Analiz

Emisyonlar hesaplandıktan sonra etkilerin daha rahat anlaşılması ve analizlenebilirliği için raporlara dökülür. Bu noktada şirketler kendi amaçları doğrultusunda veya beyan edecekleri kişi ve kurumların taleplerine göre belirli formlarda raporlar oluşturmak durumundadır. Bu formlar ISO14064 veya GHG Protokolü gibi çeşitli formlarda hazırlanabilir.

5. Azaltım Stratejileri

Hesaplama ve raporlama işlemleri bittikten sonra şirketlerin sıradaki görevi regülasyonlara uyum oluyor. Bu noktada regülasyonlara uyum ve ilerleyen süreçte hayatlarımıza girecek olan karbon vergilerinden kaçınmak amacıyla firmaların karbon ayak izlerini azaltması gerekiyor. Bu yüzden de firmalar hazırlanan raporlar üzerinden enerji verimliliğini arttırma, enilenebilir enerji kullanımı, tedarik zinciri opsiyonları gibi azaltım stratejileri geliştirme durumunda.

Sonuç

Kurumsal karbon ayak izi güncel olarak çok konuşulan bir konu. Bu konuyu bu kadar önemli kılan ise küresel ısınmanın kritik bir konu haline gelmesiyle beraber AB ve BM’nin  getirdiği sürdürülebilirlik regülasyonları. Bu regülasyonlar güncel olarak firmaların karbon ayak izlerini hesaplamasını ve çeşitli formlarda sunmasını talep etse de ilerleyen süreçte bu hesaplamalarda yer alan emisyonlar üzerinden bazı maddi yükümlülükler de varolan regülasyonlara eklenecek.

Yukarıda kurumsal karbon ayak izinin nasıl hesaplandığını kısaca açıkladık. Ancak hesaplamanın yanında raporlama, analiz ve azaltım stratejileri gibi konular kalite mühendislerinin de yanı sıra alanında uzman çevre mühendislerinin bilgilerini isteyen konular. Bu bağlamda bu hesaplamalarını yapmak isteyen firmaların çoğunlukla sürdürülebilirlik alanında çalışmak için özel bir birim kurmaları veya kalite birimiyle ortak çalışacak 3. parti bir kuruluştan destek almaları gerekmekte.

CarbonSmart İle Kurumsal Karbon Ayak İzi Hesaplamaları

CarbonSmart firmaların bu zorlu süreçte kendi ayakları üzerinde durmasını sağlar. Bulut tabanlı platformumuz ile karbon ayak izlerinizi tek bir adreste hesaplayabilir daha sonrasında istediğiniz formatta raporlarınızı otomatik ve beyana hazır bir şekilde oluşturabilirsiniz. Gelişmiş analiz ekranımız ve yapay zeka destekli platformumuz ile hesaplamalarınız üzerinden en optimal azaltım stratejilerini görebilir size sunulan planlar üzerinden aksiyon alabilirsiniz. Bu şekilde firmanızı sürecin ağır işçilik kısmından kurtarabilir ve 3. parti danışma firmalarına ihtiyacınız kalmadan dijital ortamda karbon ayak izlerinizi yönetebilirsiniz.