ISO 14067 Standardı

ISO 14067 Standardı

ISO 14067 standartları, ürün karbon ayak izi hesaplamasını ve raporlamasını standardize eden “kural kitabı”dır. Yani ‘ürün karbon ayak izi’ bir süreç, bir konsept iken, ISO 14067 bu sürecin nasıl yönetileceğini anlatır.

ISO 14067 Standardı Nedir?

ISO 14067 bir ürünün yaşam döngüsü boyunca sebep olduğu sera gazı emisyonlarının bilimsel yöntemlerle hesaplanması ve raporlanması için geliştirilmiş uluslararası standarttır. 

20. Yüzyılda LCA (Life Cycle Assessment) kavramının önem kazanmasıyla birlikte ‘ürün karbon ayak izi’ hesaplamaları da popüler hale geldi. Bu nedenle ISO ürün karbon ayak izi için özel olarak ISO 14067 standardını yayınladı. 

2013 yılında ISO 14040/44 standartları temel alınarak geliştirilen ve yayınlanan 

ISO 14067:2013 daha sonra 2018 senesinde revize edildi ve günümüzde hala geçerliliğini koruyan ISO 14067:2018 olarak son halini aldı.

En güncel haliyle LCA ile aynı sistemini kullanan ISO 14067 standardı, LCA’dan farklı olarak sadece GWP (Global Warming Potential) odaklıdır. Yani LCA, ISO 14040 standardı ile bir ürünün tüm çevresel etkilerini birden fazla kategoride değerlendirirken; ürün karbon ayak izi, ISO 14067 standardı ile bahsedilen ürünün yalnızca sera gazı emisyonlarına odaklanır.

ISO 14067 Standardı ile Ürün Karbon Ayak İzi Süreci

ISO 14067, ISO 14040 standardına benzer olarak ürün karbon ayak izi hesaplama ve raporlama sürecini 4 aşamaya ayırır.

Bu 4 adım lineer bir ilerleyiş göstermek zorunda değildir. Sürecin ilerleyişine göre farklı adımlar farklı zamanlarda ziyaret edilebilir.

Hedef ve Kapsam Tanımı (Goal & Scope)

Bu aşama çalışmanın temelini oluşturur. Ürün karbon ayak izinin hangi ürün içi hesaplandığı, neden hesaplandığı, sınırları (beşikten-mezara, beşikten-kapıya gibi) ve nasıl birimlendirileceği bu aşamada belirlenir.

• Ürün tanımı

• Fonksiyonel birim belirleme (Örneğin 1 L süt)

• Sistem sınırlarının belirlenmesi

• Varsayımlar, veri kaynakları ve veri kalitesi tanımlanır

Bu aşamada ayrıca CO2 dışındaki sera gazlarının dahil edilip edilmeyeceği ve GWP zaman sınırı (genelde 100 yıl) belirlenir.

Envanter Analizi (LCI)

Bu aşamada ürünün yaşam döngüsündeki tüm giriş ve çıkış verileri toplanır. ISO 14067 içerisinde sadece sera gazı oluşturan prosesler değerlendirilir.

• Hammadde kullanımı

• Enerji tüketimi

• Lojistik verileri

• Proses emisyonları

• Atık bertarafı süreci

Gibi ürün karbon ayak izi hesaplamasında girdi olacak veriler toplanır.

Etki Değerlendirmesi (LCIA)

Bu aşamada LCA’dan farklı olarak sadece GWP değerleri üzerine hesaplama yapılır. Her sera gazı IPCC tarafından belirlenen GWP faktörü ile çarpılırarak CO2e (CO2 eşleniği) cinsine dönüştürülür. Sonrasında veriler CO2e cinsinden toplanır.

Envanter analizini veri toplama olarak düşünürsek, etki değerlendirmesi bu verilerden anlamlı çıktıların oluşturulması işlemidir.

Yorumlama (Interpretation)

Bu aşama elde edilen sonuçların teknik ve doğruluk açısından teyit edilip raporlandığı aşamadır.

Ürün karbon ayak izi, sürecin amacına ulaşıp ulaşmadığı, süreç içerisindeki belirsizlikler, azaltım stratejileri ve ilerleyen süreçteki raporun kullanımı bu aşamada ortaya konulur.

ISO 14067 Standardının Önemi

ISO 14067 standardı, yapılan ürün karbon ayak izi çalışmalarının uluslararası standartlarda güvenilir ve şeffaf olmasını sağlar. Bu standart takip edilerek yapılmış ürün karbon ayak izi çalışmalarının ise birden fazla kullanım alanı bulunmakta.

Paydaşlar İçin Güvenlilik

Doğru bir şekilde yürütülen ürün karbon ayak izi süreci, LCA ile benzer olarak paydaşlar için en güvenilir veri kaynaklarından biridir. Ürün veya hizmet bazlı olmasına karşın bu hesaplamalar kurum veya kuruluşların, ürün veya kurumsal düzeyde prestijini arttırır.

Regülasyonlara Uyum

Günümüzde ürün karbon ayak izi hesaplamalarıyla ilgili bir zorunluluk olmamakla birlikte ilerleyen dönemde ortaya çıkabilecek regülasyonlara önceden hazır olmak için ürün karbon ayak izi çalışmaları yürütülebilir.

Bunun yanında hali hazırda var olan CBAM (SKDM - Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması) regülasyonları aslında dar kapsamlı (kapıda - kapıya) bir ürün karbon ayak izi sürecidir. Standartlara uygun ürün karbon ayak izi hesaplamaları CBAM gibi regülasyonlara uyumu kolaylaştırır.

Doğrulama ve Ürün Etiketleme

Ürün karbon ayak izi hesaplandıktan sonra, ürün için bir karbon ayak izi etiketi oluşturulabilir. Tabii bu süreçte doğrulama zorunlu değil. Lakin doğrulanabilir bir ürün karbon ayak izi etiketlemesi hem ileride oluşabilecek yükümlülüklere hazırlık için hem de son kullanıcıya güven vermek için kullanılabilir.

CarbonSmart ve Ürün Karbon Ayak İzi

Daha önceden ürün karbon ayak izi hesaplamalarının zorlu ve karmaşık süreçlerinden bahsetmiştik.

CarbonSmart “Ürün Karbon Ayak İzi Yönetim Modülü” ile artık ürün karbon ayak izlerini hesaplamak çok daha kolay!

Ürün karbon ayak izi yönetim modülü ile ürünlerinizin emisyonlarını hesaplayabilir, analiz edebilir ve raporlayabilirsiniz. Platform üzerinde dilerseniz manuel şekilde ‘akış’ oluşturabilir veya ERP sistemlerinize entegre ederek otomatik ‘akış’ verisi alabilirsiniz.

Marka prestijinizi arttırmak ve olası regülasyonlara önceden uyum için iletişime geçin, uzmanlarımızla görüşün, sürdürülebilirliğin dijital dünyasına adım atın.